Derneğimizin değerli köşe yazarlarından Aycan YILMAZ, babası Fehmi YILMAZ'ın 77 yıl sonra doğduğu yer olan Grevena'nın Krifçi Köyü ziyaretini yazdı.. Keyifli okumalar.

Aycan YILMAZ;

BABAM FEHMİ YILMAZ'IN MÜBADELEDEN 77 YIL SONRA 2001 YILINDA DOĞDUĞU EVİ VE DÜŞTÜĞÜ KUYUYU ZİYARET ETMESİ, AYNI KÖYDE 6 AY BİRLİKTE YAŞADIĞI RUM ATHANASİOS KAİTANİDİS İLE KARŞILAŞMASI VE ORADA DUYGULU ANLAR YAŞAMASI

Babam Fehmi Yılmaz 1921 yılında Yunanistan’ın Grevena şehrine bağlı Krifçi köyünde (yeni adı Kivotos) doğdu ve mübadele kapsamında Türkiye’ye göç eden ailesi ve Krifçi köylüleri ile birlikte Niğde’nin Yeşilburç köyüne yerleşti.

Gerek aile büyüklerimiz ve gerekse diğer birinci kuşak Krifçi köyü mübadilleri Krifçi Köyüne her zaman bir özlem duydular ve bir gün tekrar oraya geri döneceklerine inandılar. Benim de çok şahit olduğum aile sohbetlerinde mübadele sırasında erişkin yaşlarda olan büyüklerimiz hep Krifçi köyünden bahseder ve orada yaşadıkları hatıralarını anlatırlardı. Ancak, bugüne kadar birinci kuşak Krifçi mübadili olarak Krifçi köyünü ziyaret edebilen tek kişi babam Fehmi Yılmaz oldu.

Kurulmasının hemen ardından Lozan Mübadilleri Vakıfı 2001 yılında, Selanik- Grevena ve Krifçi Köyünü de kapsayan ilk mübadil buluşma turunu düzenledi. Babam öteden beri doğduğu toprakları görmeyi ve Krifçi köyünü ziyaret etmeyi çok istiyordu. Ben de bu turu fırsat bilerek yanıma eşimi, annem ve babamı da alarak bu turla Yunanistan'a gittik. Tura katılan mübadil sayısı 33 idi ve bunlardan birisi babam olmak üzere sadece ikisi birinci kuşak (Yunanistan doğumlu) mübadili idi.

Mübadeleden önce babam daha üç yaşındayken arkadaşı ile oynarken evlerinin bahçesindeki su kuyusuna düşmüş ve hemen orada bulunan arkadaşının babası tarafından son anda boğulmaktan kurtarılmıştı.

Bu ziyaret sırasında Krifçi köyünün bazı yaşlılarının ve özellikle mübadelede 12 yaşında olduğunu söyleyen 89 yaşındaki Athanasios Kaitanidis'in yardımıyla hem babamın doğduğu evin yerini ve hem de düştüğü su kuyusunu bulduk.

Babam bu sırada çok duygulandı ve ağladı. Daha sonra doğduğu evin bahçesinden bir poşet içerisine 2-3 kg kadar toprak, bir miktar su, köyün fırınından 10-15 tane kadar ekmek ve köyün marketinden de 3 kg kadar zeytin alarak Türkiye'ye yanında götürdü. Yeşilburç köyü'ne döndüğünde ekmekleri dilimleyerek ve içine de 2'şer 3'er zeytin tanesi koyarak Yeşilburç'taki özellikle yaşlılara “patrida” ekmeği diye dağıttı. Aldığı toprağın bir bölümünü anne ve

babasının mezarlarına serpti ve geri kalanını da kendi mezarı için sakladı. Kendisini 2012 yılında 92 yaşındayken kaybettik.

Gerek evin ve gerekse kuyunun yerinin bulunma anını bize eşlik eden 10 kadar Yunan Ulusal Televizyon Kanalı ile Türkiye’den gelen NTV Televizyon Kanalının kameramanları tarafından da görüntülendi. Bu görüntüler daha sonra NTV Televizyon Kanalı tarafından Mithat Bereket’e hazırlattırılan “Mübadelenin İki Köyü 2. Bölüm- İzlerin Peşinde “ isimli belgesel NTV Kanalında defalarca yayınlandı ve belgesel büyük ilgi gördü.

Toplam 40 dakikalık olan bu belgeselin 8 dakikalık kısmının video linki aşağıdadır. Bu video belgeselinde babamın Rum Athanasios Kaitanidis ile karşılaşması, düştüğü kuyuyu bulması, bir poşet içerisine toprak koyması ve yaşadığı duygusal anları gösteren görüntüler yer alıyor.

Yunan televizyon kanalları ise çektikleri görüntüleri aynı günün akşamı biz daha oradayken kanallarında haber olarak yayınladılar. Bu haberleri ve görüntüleri biz de ilgiyle seyrettik.

Mübadele ile Türkiye’den gelip Krifçi Köyüne yerleşen Rumlarla ailelerimiz 6 ay kadar Krifçi Köyünde birlikte yaşadılar. Bu ziyaret sırasında Köyün en yaşlısı olan ve mübadelede 12 yaşında olduğunu söyleyen ve Mudanya’nın Dereköyü'nden ailesi ile birlikte Krifçi Köyüne gelip yerleşen Athanasios Kaitanidis'e (Güzel Türkçe biliyordu ve 2005 yılında 93 yaşındayken öldü) ben ve babam 6 ay birlikte yaşadığınız dedelerimizden isimlerini hatırladığın kimse var mı? ...diye sorduk.

Kendisi, olmaz olur mu dedi ve beş mübadil büyüğümüzün isimlerini saydı. Athanasios Kaitanidis'in isimlerini saydığı bu kişilerden ilk ikisi bundan 60 sene kadar önce hayatta olan ve akrabalarım olan büyüklerimdi. Diğer üç kişi ise Yeşilburç’ta yaşamış isimlerini büyüklerimden duyduğum kimselerdi. Orada bir an için şunu düşündüm.

Rumlarla dedelerimizin 6 ay Krifçi köyünde birlikte yaşadıkları dönemde

- Babam Fehmi Yılmaz 3 yaşında,

- Rum Athanasios Kaitanidis ise 12 yaşındaydı,

ancak, birbirlerinden habersiz olarak 6 ay aynı köyde birlikte yaşamışlar. Mübadeleden 77 yıl sonra bu iki insan tekrar Krifçi köyünde karşılaştılar, tanıştılar, sohbet ettiler ve geçmişe ait köy ile ilgili konuları konuştular.

Kendi kendime mübadele denilen şey herhalde böyle bir şey olmalı dedim. Burada şu hususu da belirtmeliyim. 2001 yılında Krifçi köyüne gittiğimizde dedelerimizden kalma hiçbir eve rastlayamadığımızı, evlerin tümünün yenilendiğini gördük. Bunun sebebinin ise evlerin büyük bölümünün 2 nci Dünya Savaşında Alman işgali sırasında yakılıp yıkılması ve geride kalan evlerin de, 1995 yılında meydana gelen büyük depremde yıkılmasıdır. Mübadil büyüklerimizden kalan tek eserin ise, Hayrullah İbrahim Çeşmesinin olduğunu gördük.

Fotoğrafta da görüldüğü üzere çeşmede iki musluk bulunuyor ve birinin üzerinde Osmanlıca ve diğerinin üzerinde ise Yunanca olarak “Hayrullah İbrahim Hayratıdır” yazısı yer alıyor.

AYCAN YILMAZ

aycanyilmaz1949@gmail.com